Kamienica Orsettich i Ratusz w Jarosławiu

Rynek 1-4,
37-500 Jarosław
www.turystyka.jaroslaw.pl

Kamienica Orsettich i Ratusz w Jarosławiu

Medale do nabycia w Kamienicy Gruszewiczów, Rynek 6!

Dzieje miasta sięgają pierwszej połowy XI w., kiedy to książę ruski, Jarosław Mądry wzniósł na lewym, stromym brzegu rzeki San warowny gród, który nazwał swoim imieniem. Jarosław początkowo usytuowany był na terenie wzgórza św. Mikołaja. 

W XVI i XVII w. Jarosław przeżywał swój rozkwit. Działo się to za sprawą rozwoju handlu, a zwłaszcza słynnych jarosławskich jarmarków. Uchodziły one za jedne z największych w Europie. 

Na jarmarki jarosławskie przyjeżdżało do 30 000 osób. Mieszczanie zapewniali przybyłym wyżywienie, izby do zamieszkania, pomieszczenia na składowanie towarów czy stajnie. Jarmarki miały istotny wpływ na miejskie budownictwo.

W Jarosławiu wykształcił się typ kamienicy ściśle powiązany z jej funkcją handlową, tzw. typ kamienicy jarosławskiej. Kamienice tego typu dostosowane były do potrzeb handlowych, a wzorowane na typowych dla Orientu domach nazywanych fonduku. Charakteryzowały się wiatą (rodzajem wewnętrznego dziedzińca), oświetloną oknami lub świetlikami wyprowadzonymi ponad dach nadbudowy. Dla celów handlowych użyteczne były także piwnice, tzw. składy kupieckie, często kilkukondygnacyjne, znajdujące się pod budowlami na terenie Starego Miasta. Drążone były w skale lessowej, której warstwa pod powierzchnią rynku wynosi ok. 30 m. Wykorzystywane były one do magazynowania towarów przywożonych na jarosławskie jarmarki.

Elementem kamienicy jarosławskiej były też tzw. „wielkie izby”, pomieszczenia do których zapraszano kontrahentów w celu podpisania kontraktu czy dobicia targu. Wnętrza te miały podkreślić status materialny gospodarza, ze szczególną troską dbano więc o ich wystrój. Zdobione były sztukaterią i malowidłami, zwieńczone pięknymi sklepieniami.

Najbardziej rozpoznawalene zabytkowe kamienice w mieście to Ratusz i Kamienica Orsettich – jedna z najpiękniejszych kamienic mieszczańskich w Polsce, stanowiąca symbol bogactwa i znaczenia miasta. Wybudowana w latach 1570-1585, a następnie w latach 1633-1646 rozbudowana.

Jej właściciel, Wilhelm Orsetti był kupcem włoskim i bankierem pochodzącym z Lukki, osiadłym w Krakowie. Handlował jedwabiem, suknem włoskim, a także miedzią oraz artykułami z żelaza i metalu. Oprócz Jarosławia, interesy prowadził we Lwowie, w Warszawie, Lublinie, Poznaniu i Gdańsku. Księżna Anna Ostrogska, właścicielka miasta zalecała mu by jego kamienica służyła „ku ozdobie miastu i pożytkowi”.

Kamienica od roku 1945 stanowi siedzibę Muzeum w Jarosławiu. W pomieszczeniach zwanych sienią dolną umieszczono ekspozycję historyczną, na piętrze zaś zaaranżowano wnętrza mieszkalne. W sieni dolnej i w sklepie wyeksponowano między innymi portrety właścicieli miasta, wyroby miejscowego rzemiosła, miecze i okowy katowskie, obrazy i rzeźby przedstawiające świętych patronów miasta, portrety mieszczan jarosławskich, widoki miasta, militaria i muzealia związane ze szkolnictwem.

Pierwsza wzmianka o jarosławskim ratuszu pochodzi z ostatniej ćwierci XV w. Zapewne drewniany- spłonął w 1600 r. i po tym pożarze stanął już jako murowany. W 1625 r. ponownie ucierpiał w wyniku pożaru i odbudowano go w stylu późnego renesansu. Pod ratuszem, podobnie jak pod pozostałymi budynkami na Rynku znajdowały się kilkukondygnacyjne piwnice, sam ratusz zaś był budowlą na rzucie kwadratu z podcieniami. W 1782 r. Austriacy zajęli ratusz na warsztaty wojskowe i wyburzyli dwa piętra. W 1850 r. przystąpiono do odbudowy budynku nadając mu charakter neogotyku angielskiego. Pod koniec XIX w. na skutek prac remontowo-budowlanych dobudowano rozebrane piętra oraz górną część wieży, nadając budynkowi obecny, neorenesansowy wygląd, znacznie lepiej korespondujący z wyglądem jarosławskiego rynku.

Na ratuszowej wieży znajduje się zegar, pochodzący z 1896 r., wykonany w Wiedniu, w pracowni Richarda Liebinga. By się do niego dostać, należy pokonać 118 schodów. Po nakręceniu korbką linek na walce, zegar może pracować przez 36 godzin. Ciężarek do nakręcania zegara waży 20 kg, do bicia kwadransów 30 kg, do bicia godzin natomiast 50 godzin.

Odbierz 2 prezenty!

Zapisz się do newslettera i dołącz do wyjątkowego grona Zdobywców Złotej Polski!

1 prezent: Medal Złota Polska z Krakowa

2 prezent: Przewodnik “Dwa dni w Krakowie”

Medal dostaniesz jednorazowo i całkowicie
za darmo przy pierwszych zakupach
w naszym sklepie online.

Przewodnik w formie e-booka dostępny do
ściągnięcia z przesłanego w mailu linka.