WĘGRY: Sümegi Vár HU_022

Już z daleka widać górujące nad miastem pozostałości zamku Sümeg. Według tradycji  na przełomie IX i X wieku miała tu znajdować się obronna budowla strzegąca krzyżujących się tu szlaków handlowych. Po katastrofalnym dla królestwa Węgier najeździe mongolskim z 1241-42 król Bela IV nakazał budowę zamków mających chronić państwo. W drugiej połowie XIII wieku na szczycie wzgórza powstała kamienna budowla. Zapewne pierwotnie była to ufortyfikowana masywna wieża obronno-mieszkalna o murach mających 3 metry grubości z wykutą w skale cysterną. Zajmowała ona południową cześć wzgórza.

Na początku XIV wieku zamek król Węgier Stefan V podarował zamek Sümeg biskupom Veszprém.  W XV wieku z inicjatywy kolejnych biskupów zamek został rozbudowany. Powstał rozległy dziedziniec otoczony murami biegnący po krawędzi wzgórza. Wjazd do zamku wiódł stromą drogą wzdłuż zachodniego muru. Wieżę bramną usytuowano w płd.-zach. narożniku zamku u podnóża XIII-wiecznej cytadeli. Wzdłuż murów otaczających dziedziniec wzniesiono budynki mieszkalne oraz gospodarcze.

Dalszy rozwój zamku miał miejsce po przegranej przez Wegów bitwy z Turkami pod Mohaczem w 1526 oraz zajęciu przez nich Veszprém w 1552. Zamek Sümeg stał się na dwa stulecia siedzibą biskupów. Stałe zagrożenie ze strony Turcji zmusiło biskupów do wzmocnienia walorów obronnych zamku. Powstały potężne bastiony przystosowane do użycia broni palnej oraz ufortyfikowano wjazd. Turcy kilkukrotnie próbowali zdobyć zamek, ale nigdy im się to nie udało. W 1664 armia wezyra Ahmeda Köprülü zdobyła jedynie położone u podnóża zamkowego wzgórza miasto oraz podpaliła zamek. Szybko został odbudowany z inicjatywy biskupów Istvána Sennyei oraz Pála Széchényi. Nadbudowano bastiony a pałac biskupi otrzymał barokowy wystrój.

W czasie powstania Rakoczego zamek zajęły bez walki siły powstańcze. W latach 1703-11 stanowił ważną twierdzę kuruców. Po upadku powstania Habsburgowie nakazali zniszczenie wszystkich węgierskich warowni sprzyjających rebelii. W 1713 wojska austriackie wysadziły zamkowe mury. Od tego czasu niezamieszkały zamek pozostawał w ruinie. Pierwsze prace konserwatorskie miały miejsce w latach 60-tych XX wieku.

W 1989 roku Imre Pappa wygrał konkurs Węgierskiego Towarzystwa Ochrony Zabytków, którego zwycięzca miał otrzymać stanowisko dozorcy zamku i częściowe prawo własności. Warunkiem było przeprowadzenie prac renowacyjnych zniszczonej warowni. Przy wsparciu rodziny Imre Papp przeprowadził prace rekonstrukcyjne, co umożliwiło udostępnienie zamku zwiedzającym. Obecnie zamek Sümeg jest dużą atrakcją turystyczną i jedną z ciekawszych warowni węgierskich.